Geacht college,
We kennen allemaal de vele berichten over ouderen die niet zelfredzaam zijn vanwege de voortschrijdende digitalisering. Neem nou de 93-jarige man in Rotterdam die ondervoed in zijn appartement werd aangetroffen. De koelkast was volledig leeg en de oude man had dagen niets meer te eten. De man had geen contant geld om boodschappen te kopen terwijl de envelop van zijn bank met een nieuwe creditkaart erin ongeopend op de keukentafel lag.
Berichtgeving van de NOS op 22 februari jl. toont aan dat de hulp aan digibeten te kort schiet en dat identiteitsfraude hierdoor op de loer ligt. Steeds meer bedrijven en instanties maken gebruik van digitale loketten. Digibeten moeten hun privacy soms opgeven om hulp te krijgen bij die dergelijke loketten. Hulpverlener Joost Wagenaar Kaan geeft aan dat hij veel privacygevoelige informatie onder ogen krijgt. Terwijl hij de 91-jarige Suzette aan het helpen is geeft hij de gevaren hiervan aan. Vooral ouderen zijn met dit soort zaken toch vaker afhankelijk van hun directe omgeving. En wanneer dat niet mogelijk is, zijn ze aangewezen op externe hulpverleners of vrijwilligers.
Anne Mieke Zwaneveld, gemeentelijke ombudsman in Rotterdam, vindt het een kwalijke zaak dat de hulp voor digibeten ontbreekt. Zij geeft aan dat “iedere organisatie moet zorgen dat burgers gebruik kunnen maken van hun dienstverlening. Ook mensen die niet computervaardig zijn”. Nederland telt ongeveer een miljoen digibeten; dit zijn mensen die niet eigenhandig met computer en internet om kunnen gaan. Nu is het zo dat bijna alles via internet en de bijbehorende technologieën gebeurt. Daar komt dan nog bij dat 1,5 miljoen mensen laaggeletterd zijn en dus ook hulp nodig hebben bij het gebruik van computers en internet. Dan wordt het toch een gevoelige kwestie qua privacy, mits goed gecoördineerd.
In de praktijk gebeurt het nou eenmaal veel dat men hulp vraagt aan buitenstaanders. Ombudsman Zwaneveld maakt zich ook zorgen; “aan de ene kant zegt de overheid dat je voorzichtig moet zijn met je DigiD en BSN. Aan de andere kant móét je soms aan andere mensen je DigiD en je BSN afgeven om een beroep te doen op de overheid.” Ook 50PLUS Rotterdam maakt zich hier zorgen over. Het is nu toch zo dat vaker ouderen de dupe zijn van de gevaren van identiteitsfraude en diefstal. Bij al deze nieuwe ontwikkelingen schiet de overheid nog te kort. Zoals Ombudsman Zwaneveld zegt: “De overheid is er voor iedereen: arm, rijk, jong, oud, digitaal vaardig, niet digitaal vaardig. Deze mensen moeten gewoon geholpen worden.” 50PLUS Rotterdam is het hier stellig mee eens.
De digitalisering van de maatschappij, de slimmer wordende machines, shortcuts tot verschillende instanties is geweldig. Het zou alles makkelijker moeten maken en hoort ook gewoon bij de steeds veranderende maatschappij. Onze levens worden hierdoor ingrijpend veranderd dat hoort bij het leven! Echter de manier waarop dat gebeurt, dat is aan ons!
Door bijvoorbeeld het DigiD zou het makkelijker moeten zijn om op meerdere platformen toegang te krijgen met een wachtwoord. Digitalisering wordt doorgaans omarmd als een zegen voor ons collectieve en persoonlijke geheugen en voor ons gemak. Alleen is dat wel zo? Neem nou de komst van de QR-code die betalingen via internetbankieren en bijvoorbeeld het declareren bij de zorgverzekeringen sneller en makkelijker moeten maken. Zelfs de inwoner die gemiddeld opgeleid is in taal en rekenen heeft vaak al moeite met deze nieuwe ontwikkelingen. Het kost ons allemaal tijd en moeite om al dit nieuwe weer aan te leren en eigen te maken. Laat staan dus de mensen die helemaal niet handig zijn op dit vlak, de digibeten en ook de laaggeletterden.
Op het DigiD, het BSN-nummer, eventuele creditcard gegevens en dergelijke rust een hoge privacy waarde op. De aard van de technologie verandert continu maar roept daarbij ook nieuwe vragen op, want wat doen wij bijvoorbeeld met de privacygevoelige gegevens van de hulpbehoevenden? Hoe kunnen wij dit het beste bewaken?
Naar aanleiding van het voorgaande heeft 50PLUS Rotterdam de volgende vragen aan het college van B&W:
- 50PLUS Rotterdam wil weten van het college van B&W of zij op de hoogte is van dit probleem zoals ook Ombudsman Zwaneveld stelt?
- Laaggeletterdheid is een probleem in Rotterdam, maar hoe zit het met de digibeten?
- De voortdurende ontwikkelingen in digitaliseringen zijn moeizaam te zijn voor ouderen, ziet het college van B&W de ernst hiervan in? Zo ja, dan wil 50PLUS Rotterdam weten of het college van B&W een plan heeft om dit probleem aan te pakken voor de hulpbehoevenden?
- Kan het college van burgemeester en wethouders dergelijke instanties aansturen en ondersteuning geven om dit probleem aan te pakken? En dan op een manier waardoor de privacy van de Rotterdammers bewaakt wordt?
