Nu breekt werkelijk mijn klomp; ‘Feyenoord wil zich beraden over de financiering’ kopt het AD in haar artikel ‘Feyenoord verbaasd over nieuwe afspraak met gemeenteraad, club heeft meer tijd nodig’ binnen!
Feyenoord kan het ontbreken van de financiële dekking stadion en de onderbouwing ervan helemaal niet uitleggen. Daarmee kunnen ze de vele vragen over de financiële onderbouwing die de raad heeft ook helemaal niet afdoende beantwoorden. De opschorting van het gesprek met Feyenoord door de burgemeester kwam de directie van Feyenoord waarschijnlijk wel heel erg goed uit. Het doet bij mij de vraag rijzen of met de ‘gevoelens van dreiging’ niet een stok is gevonden om de hond mee te slaan.
Echter een politieke raadsbespreking zonder de uitleg van Feyenoord is hiermee wel volkomen zinloos geworden! Hoe moet de gemeenteraad (de controleur van de belastingcenten van alle Rotterdammers) beslissen over een dergelijke grote investering van een stadion als Feyenoord als de verantwoordelijken voor de bouw van het stadion, zich nog daarover willen beraden?
In de Position Paper (het document waarin de raad haar randvoorwaarden -programma van eisen- met betrekking tot de bouw van een stadion heeft vastgelegd) uit maart 2017 heeft de raad klip en klaar vastgelegd dat de financiële dekking en de financiële onderbouwing van een nieuw stadion duidelijk en inzichtelijk moeten zijn voordat de raad akkoord kan gaan aan deelname van de gemeente in dit megalomane project. Nu 4 jaar later is er nog geen enkele garantie behalve de constatering van Deloitte dat er progressie is in de financiering. Voor die uitspraak heeft Deloitte nota bene €350.000 betaald gekregen.
En dan te bedenken dat we praten over een stadion dat € 441 miljoen gaat kosten (een van de duurste stadions van Europa) en waarvan nu al zeker is nog voordat een paal de grond in is gegaan, dat deze minstens 70 tot 90 miljoen euro duurder uit zal pakken alleen al vanwege de toegenomen bouwkosten van staal en hout. Die tegenslag opvangen betekent dat van het ambitieuze design slechts een duur IKEA bouwpakket overblijft.
Het nieuwe stadion moest hangend over de Maas, een van de drukste vaarroute van Europa, gebouwd gaan worden. Dat bleek echter een brug te ver, dus de palen werden vervangen door een doodordinaire landaanwinning. Wie dat gaat betalen (het gaat om zo’n dikke 25 miljoen euro extra) is echter volkomen onduidelijk. De kosten voor de landaanwinning zitten namelijk niet meer in de €441 miljoen bouwkosten van het bouwplan. De landaanwinning zijn ook geen bouwkosten meer maar behoren ineens tot de operationele kosten, de kosten voor de bedrijfsvoering. Zeer gehaaide constructie want hiermee worden de lasten niet uit de business case gehaald maar de grondaanwinning wel. Voor deze grondaanwinning wordt een aparte hypotheek voor 26 jaar afgesloten. Gedurende de komende 26 jaar wordt wel erfpachtcanonkosten betaalt om over 26 jaar in een keer de hele erfpacht van de grondaanwinning alsnog te moeten kopen. Maar van welk geld dat betaald moet gaan worden als de begroting nu al niet kloppend te krijgen is?
Opmerkelijke constructie want het gaat hier gewoon toch echt om gewone bouwkosten voor een landaanwinning. Is dit misschien een truc om de raad om de tuin te leiden en de bouwkosten van €441 miljoen nu al niet de pan uit te laten rijzen? En die extra kosten gaan toch niet op het bordje van de gemeente terecht komen?
Verder is van het begin af aan vastgelegd dat de voetbalclub Feyenoord gegarandeerd 17,5 miljoen euro per jaar moet verdienen met de exploitatie van het stadion. De toenmalige algemeen directeur bij voetbalclub Feyenoord Jan de Jong gaf aan dat het zelfs €25 miljoen moest zijn. Deze garantie is bikkelhard nodig om te voorkomen dat de voetbalclub failliet gaat. Iets om toch wel even rekening mee te houden want wat hebben we aan een nieuwe voetbaltempel als we geen Feyenoordclub meer hebben die er gaat spelen? De bezoekers zullen heel wat bier en kroketten naar binnen moeten werken om de exploitatie kloppend te krijgen. En als door indigestie dat helaas toch niet gaat lukken is in de hele financiële onderbouwing niet aangegeven wie het financiële gat gaat dichten als de exploitatie minder dan €17,5 miljoen (het zogenaamde Perfect Storm scenario genoemd) wordt.
En de belangrijkste vraag blijft natuurlijk waar al die financiers zijn die gaan meebetalen aan dit gigantisch dure nieuwe Heilige der Heiligen? Er is nog geen enkele harde garantie of toezegging en na de coronacrisis is het enthousiasme onder geldschieters niet echt toegenomen. Zoals hierboven al uitgelegd Deloitte stelt in haar rapport dat er ook nog geen harde toezeggingen zijn maar dat er wel progressie in zit. Er zit dus schot in maar ja dat was vanaf de start van dit op grootheidswaanzin gebaseerde plan al de boodschap. Echter na 4 jaar zijn er nog steeds geen harde toezeggingen en lijkt iedereen wortel geschoten te hebben en verroert niemand zich meer.
Ik ben zeker niet volledig in alle financiële perikelen die nu al opdoemen aan de voorkant van de ontwikkeling van dit nieuwe stadion. Maar het is duidelijk dat de te nemen investeringsbeslissingen totaal niet onderbouwd zijn. De hele business case, de analyse van de kosten en de baten van deze investering, rammelt aan alle kanten. Dat Feyenoord zich dus nog wil beraden over de financiering zegt eigenlijk alles wel, ze weten het zelf ook niet.
En onze burgemeester en wethouders zouden zich ondanks de 23 gegarandeerde coalitiezetels in de gemeenteraad ook zorgen moeten gaan maken. Die 1 % meerderheid in de gemeenteraad is echt een te verwaarlozen meerderheid. Dit plan is niet gebouwd op een grondaanwinning maar op drijfzand.
Ik eindig met een ongevraagd aan dit college van B&W. Geacht college, er is woningnood, ernstige woningnood en dat dient uw prioriteit te hebben. Ga een gebiedsontwikkeling Feyenoord City zonder nieuw stadion realiseren. Met een beetje mazzel haalt u de afgelopen verloren jaren, waarin u zich alleen maar hijgerig geschaard heeft achter ‘de natte droom’ van een paar ego’s om een voetbaltempel te realiseren, nog in. En als u dan ook een partij woningen voor ouderen erin ontwerpt maakt u het groeiende aantal ouderen in onze stad dolgelukkig. Dat is pas de ware successtory van het Nationaal Programma Rotterdam Zuid!
